Taalfouten die mij irriteren

Als ik zie wat er allemaal rondgaat in de media, heb ik de indruk dat het met de kennis van onze taal (of talen: Nederlands en Vlaams) bar slecht gesteld is. Zoals u in mijn andere tekst kan lezen, gaan de dialekten fel achteruit, terwijl pseudo-engels alles verpest, en idioten hebben een totaal onlogische spelling gefabriceerd die ik natuurlijk weiger te volgen.
Daarnaast zie ik ook meer en meer spraakkundige fouten maken, zelfs door mensen die zogezegd gekwalificeerd zijn, zoals leerkrachten en journalisten. Vergeef mij, maar ik kan niet anders dan hier een boompje over op te zetten, in de hoop dat er hier en daar iemand begint over na te denken. Uw bedenkingen zijn natuurlijk welkom.

Enkele voorbeelden (lijst wordt af en toe aangevuld):

Typisch Vlaamse taalfouten:

• "Hoe noemt gij?" i.p.v. "Hoe heet gij?"
  Vroeger was zoiets alleen in Oost-Vlaanderen te horen, nu hoor ik het eigenaardig genoeg overal!
• "Omdat" waar het moet zijn "opdat"
  Juist voorbeeld: "Ik straf hem omdat hij dit gedaan heeft en opdat hij het niet meer zou doen.".

Hollandicismen:

• Verkeerde scheiding van werkwoorden
  Beide zijn juiste zinnen: "Ik weet zeker dat hij dat goed zal keuren." en "Ik weet zeker dat hij dat zal goedkeuren.", maar ze betekenen overduidelijk iets totaal anders ("op een degelijke manier keuren", resp. "goed bevinden"), en toch zeggen praktisch alle Nederlanders foutief het eerste terwijl ze het tweede bedoelen!
  Ander vb.: "Hij heeft haar overhaald, zodat ze de trekker niet heeft overgehaald.". Het eerste komt van "overhalen, ik overhaal", het tweede van "over halen, ik haal over".
  Of nog: "Ik zal vlug even mijn ski's boven gaan halen." (D.w.z. de ski's liggen boven!) ≠ "Ik zal vlug even mijn ski's gaan bovenhalen." (De ski's kunnen ook in de kelder liggen.).
• "Vérkoop"
  Bijzonder irritant is het om steeds VERkoop te moeten aanhoren, terwijl de klemtoon op "koop" moet liggen! Vergelijk met deze: we zeggen "verLIES, verLOOP, verGAAN,...", want het is "ik verkoop, ik verlies, ik verloop, ik verga...". Daarentegen zeggen we "AANkoop", want "ik koop aan", "AANvaring", want "ik vaar aan", "AANgaan", want "ik ga aan", enz.
• "Driehonderdzéventien"
  Nog een klemtoon die Nederlanders dikwijls fout leggen is die op getallen. De regel is dat de klemtoon altijd op de eerste lettergreep moet liggen, en wel om de doodsimpele reden dat men dan bij het horen daarvan automatisch de oren spitst om de rest van het getal goed te kunnen verstaan. Als men half wakker in het ochtendnieuws hoort vertellen dat er "honderdZEventig doden waren", dan klinkt dat in onze hersenen foutief als "...ZEventig".
• "Zakken voor een examen"
  "Zakken" betekent: van hoger naar lager gaan, dus als Jantje op zijn vorig examen 70% had en nu 65% dan is hij gezakt, maar wel nog geslaagd. Om een of andere duistere reden gebruiken Nederlanders "zakken" als volslagen overbodig synoniem van een koncept waar al ruim voldoende synoniemen voor bestaan: "onvoldoende hebben", "gebuisd zijn", "niet geslaagd zijn", "een tekort hebben", enz.
• "Kwart over zeven"
  Bij alle tijdsaanduidingen gebruiken we "voor" en "na": bv. "voor de operatie" en "na de operatie". Waarom zeggen zoveel Nederlanders dan "het is kwart over zeven" in plaats van het juistere "kwart na zeven"? Mijn zus is na mij, niet over mij geboren!
• "De derde keer op rij"
  Hoe kan dit nu ooit grammatikaal kloppen? In Vlaanderen zeggen de meesten voorlopig nog juist "De derde keer op een rij", maar de media doen hard hun best om zulke fouten ook hier tot een gewoonte te maken.
  Nog zoiets is "dit keer" waar het natuurlijk moet zijn "deze keer"!
• "De koe, hij staat te grazen."
  Nederlanders hebben blijkbaar geen benul meer van woordgeslachten. Mijn haren komen omhoog als ik zulke zinnetjes lees! In het Vlaams zeggen we "die vrouw" en "dië' man", "de mus" en "den ezel", enz. waardoor de geslachten voor ons nog altijd iets natuurlijks zijn.
  En het wordt hoe langer hoe erger: tot pakweg 2013 hadden ze nog een idee van het verschil tussen wat ze "het-woorden" en "de-woorden" noemden; nu zie je meer een meer gedrochten als "Vond u dit artikel waardevol? Deel hem met vrienden...".
• "Een moto of een motor?"
  In Vlaanderen weet iedereen dat een moto een voertuig is met twee wielen, dat aangedreven wordt door een motor. Als een Hollander het over een "motor" heeft, moet ge maar proberen uitvissen uit de kontekst waarover hij nu feitelijk spreekt.
  
• "Middag/namiddag"
  Nog zoiets is het woord "namiddag". In Vlaanderen weet iedereen dat het stuk van de dag tussen de middag of de noen en de avond "namiddag" heet, pakweg van 14 tot 18 uur dus. Als ge echter met een Hollander "morgenmiddag" afspreekt, vraag er dan ook maar het juiste uur bij, want voor Hollanders is "middag" en "namiddag" blijkbaar hetzelfde. Uiterst verwarrend!

Ons officieel opgedrongen rommel:

• "Pannenkoek"
  Waarom zouden we in godsnaam zoiets stoms moeten schrijven? Er is toch in het geheel geen reden om tussen die pan en die koek een "n" te schrijven! Een pannekoek is een koek die in een panne gebakken wordt, niet in 2 pannen of zo. Door de teloorgang van de dialekten weten veel mensen al niet meer dat een pan zolang een "panne" geweest is, vandaar waarom het niet "pankoek" is geworden. Zo simpel is dat.
  Analoog: "ruggengraat", "spinnenweb" enz.
• Foutieve klemtonen
  De VRT heeft er de laatste tijd een handje van weg om systematisch samengestelde woorden verkeerd te beklemtonen, bv. "kamerFRAKtieleider" i.p.v. "KAmerfraktieleider", "massaverNIEtigingswapens" i.p.v. MASsavernietigingswapens" (het eerste klinkt foutief als "massa vernietigingswapens", wat iets heel anders is!), "werkNEmer" i.p.v. "WERKnemer", "werkLOzen" i.p.v. "WERKlozen", enz. De regel is nochtans simpel: het eerste, specifiërende, deel van de samenstelling wordt beklemtoond; bv. "Welke boom? Een APpelboom!", "Loos aan wat? WERKloos!". Er is absoluut geen reden om hier uitzonderingen op te fantaseren!
• Hondenpoep:
  In het Vlaams is een "poep" het achterste deel van een hond of een mens, in het Hollands is dat blijkbaar wat eruit komt! Het hollandse "poepen" is in Vlaanderen "kakken", terwijl het Vlaamse "poepen" in Holland "neuken" genoemd wordt. Een generatie terug werd "neuken" in Vlaanderen ook nog Vlaams begrepen als "aan iets neuken, prutsen, koteren, iets kapotneuken = iets kapotprutsen". Nu ons in Vlaanderen met alle macht de Hollandse versie opgedrongen wordt, heerst dus alom verwarring, want geschreven is niet hetzelfde als gesproken! Zeer ambetant!
• Schoon proper:
  Hetzelfde kan gezegd worden i.v.m. "schoon" en "proper". Met hard geweld wordt het woord "proper" tegenwoordig uitgeroeid in Vlaanderen, alsof daar iets fouts zou aan zijn. Men dringt ons op dat lucht en water nu ineens "schoon" moeten zijn, terwijl "schoon" altijd het tegengestelde van "lelijk" geweest is, en in de Vlaamse gesproken taal nog altijd. Dat was ook in Holland, denk maar aan "schoonheid" en "schone kunsten", daarmee bedoelen zelfs Hollanders toch ook niet de "propere kunsten"! Als men dan niet graag "proper" hoort omdat het uit het Frans komt, dat men dan a.u.b. "zuiver", "rein" of "net" gebruike!
• Voor ze???
  "Dit is voor hem en dat voor haar.", "Ik zie hem en haar graag, ik zie hen beide graag." (zie bv. onzetaal.nl), en toch zijn er zogezegde specialisten die ons willen doen geloven dat we zouden moeten zeggen "Dat is voor ze." zowel voor vrouwelijk enkelvoud als voor meervoud. Waar ze het halen, ik weet het absoluut niet! Het klopt gewoon niet en het klinkt even raar als het Westvlaamse "Dat is van ik.": charmant grappig maar spraakkundig fout. Op het VRT-nieuws van 2 maart 2011 werd bv. de uitspraak "Wij vechten tegen diegenen die..." ondertiteld als "Wij vechten tegen zij die..."! Gewone mensen hebben voorlopig nog wat taalgevoel, maar de VRT probeert dit zoveel mogelijk af te breken!
• Nagelnieuw
  Nooit of nooit van gehoord... ik heb altijd geleerd dat iets zéér nieuws "splinternieuw" was. Plots bestaat dat woord niet meer bij de VRT!
• Foute assimilatie
  Een letter uit de rij "d, g (garçon), v, z, g, b" aan het einde van een woord, ook als er een ander woord aangeplakt is dat begint met een medeklinker, verandert bij het uitspreken in de "hardere" tegenhanger "t, k, f, s, ch, p". Het is bv. onmogelijk om in "Ik zie" zowel de "k" als de "z" uit te spreken. Iemand die dat toch probeert, herkennen we onmiddellijk als buitenlander. In normaal Nederlands of Vlaams wint de harde klank, en wordt "Ik zie" dus uitgesproken als "iksie". Bij Limburgers wint de zachte klank. In "honderdentien" horen we de 2de "d" gewoon als "d", terwijl "honderdvijftien" alleen maar vlot kan uitgesproken worden als "hondertfijftien". In "mogelijk" klinkt de "g" als "g", maar in "nogmaals" klinkt ze als "ch". "Honderddertien" moet dus logischerwijze ook uitgesproken worden als "honderttertien" en ieder normaal mens doet dit ook automatisch. Alleen bij de VRT zit er een zogenaamde taalkundige aan het roer die ons wil laten laten geloven dat we "honder-dertien" moeten zeggen, wat zeer onnatuurlijk klinkt!
  Een stuk zin als "..de raket gebouwd door Mitshubishi.." klinkt op het VRT-nieuws als: "..de raketgebouw door..".
• Ingeslikte letters:
  De VRT maakt er een sport van om systematisch, maar dan werkelijk systematisch, overal de verbindende "n" in te slikken. Een zin als "Hij was bovendien een warenhuismedewerker." wordt op de VRT: "Hij was bove dien een ware huismedewerker.". Unizo wordt op de VRT een "zelfstandige organisatie" i.p.v. een "zelfstandigenorganisatie". Ge moet echt bewust moeite doen om zo onnozel te hakkelen! Probeer maar eens vlot te lezen "Het is nege uur.". Bij de VRT kunnen ze dat!
  De volgende drie zinnen:
  "Zij stemden tegenvoorstellen weg."
  "Zij stemt de tegenvoorstellen weg."
  "Zij stemde tegenvoorstellen weg."
  zijn totaal niet te onderscheiden als ze door VRT-nieuwslezers worden uitgesproken; ze klinken allemaal zoals de derde zin. Een "koorddanseres" klinkt als een "koordanseres".
  Nog zoiets: waar ge normaal in de gesproken taal automatisch een tussen-j hoort, zoals in "Isra(j)el", "the(j)ater", enz., wordt dat bij de VRT tegenwoordig "Isra el" en "thé ater". Ik heb altijd op school geleerd dat dat de Duitse manier van uitspreken was, niet de Nederlandse/Vlaamse!
• Turbo-taal:
  De laatste tendens van de VRT (plots sinds 2008) is het gewoon zomaar weglaten van woorden; bv. "Het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling" i.p.v. "Vlaams Centrum voor Schuldbemiddeling". Volslagen grammatikale nonsens om misselijk van te worden!

De schuld van de tekstverwerker...:

• De tekstverwerker kent geen samengestelde woorden, en zal die dus als "foutief" markeren. Onnadenkende gebruikers (en dat zijn helaas zeer veel jonge mensen tegenwoordig) geloven dat alles, en kappen dus alles tot een onleesbare "maçedoine" (schoon Vlaams), en dan krijgt ge onzin als "Het kerst feest bij de over buren was buiten gewoon." waar ge uw tong over kapotstruikelt. En ik ben blijkbaar niet de enige die zich hieraan ergert; zie: SOS! Signalering Onjuist Spatiegebruik.

"Poko-nieuwspraak":

• Mevrouw de direkteur
  Om tegenwoordig "politiek korrekt" te zijn, mag er geen onderscheid meer gemaakt worden tussen mannelijke en vrouwelijke beoefenaren van een beroep, dus "direktrice" mag niet meer, net zoals "dokteres", en in het onderwijstijdschrift "Klasse" maakte ik het al mee dat een onderwijzer (jawel) zwanger werd!
  Ik word hier misselijk van! Waarom niet een kat een kat noemen? Alsof dat "in strijd zou zijn met de gelijkwaardigheid van man en vrouw", wat een zever!
  Het wordt pas duidelijk hoe onnozel dit is als men dan verder konsekwent doordenkt: immers, men moet het dan ook hebben over de zanger Madonna, de akteur Michelle Pfeifer, en natuurlijk ook koning Paola!
• Verkrachting van woordbetekenissen
  Met sommige woorden wordt zodanig gesmeten dat hun betekenis volledig verkracht wordt; bv. "duurzaam". Iets is duurzaam als het stevig gemaakt is, van degelijk materiaal enz. zodat het lang meegaat. Tegenwoordig wordt dat woord voor alles en nog wat misbruikt dat een beetje "groen" moet klinken: "duurzaam vervoer", "duurzaam communiceren", "duurzame evenementen", "duurzaam inkopen", enz., tot en met een "duurzame geschenkbon"! Als je "duurzaam" vervangt door het synoniem "lang meegaand, onverslijtbaar", zie je direkt hoe belachelijk het klinkt. Ik hoop dat mijn wc-papier niet te duurzaam is, want dan is het niet afbreekbaar!
  Als men het tegenwoordig over "jongeren" heeft, bedoelt men in veel gevallen eigenlijk "moslims", maar de angst om op sommige mensen hun tenen te trappen is zodanig groot geworden dat men alleen nog omfloerste termen durft te gebruiken. Men mag zonder problemen iets hebben tegen alle mogelijke ideologieën en sekten, bv. nazisme, fascisme, kommunisme, getuigen van jehova, scientology, het platte gewetenloze kapitalisme, de katholieke kerk, enz., maar o wee als je iets tegen "de islam" hebt, want dan ben je "islamofoob" en anno 2013 worden er zelfs wetsvoorstellen ingediend om dat strafbaar te maken! Het woord betekent nochtans gewoon "bang voor de islam", dus je zou niet meer bang mogen zijn? "Islamofobie" wordt gewoon gelijkgesteld aan "racisme", terwijl het daar niks mee te maken heeft. Zeer gevaarlijk als je 't mij vraagt!
  Mensen met een "beperking", dat is tegenwoordig de poko-term voor gehandikapten. Volslagen belachelijk, want het zegt niet wat het moet zeggen! Iedereen heeft beperkingen, maar het is pas als die een zelfstandig leven ernstig bemoeilijken, dat er normaal een ander woord wordt voor gebruikt, nl.: "handikap". De bedoeling van de poko's is zogezegd te beklemtonen dat die mensen niet minder "waard" zijn, alsof we dat nog niet wisten...

Engelskiljonismen:

Uit puur snobistische overwegingen, of gewoon uit luiheid, menen veel mensen dat onze taal moet kapotgemaakt worden. Systematisch, dag na dag worden woorden vervangen door Engelse, tot er uiteindelijk van onze taal niet veel meer gaat overschieten. Kontroleer maar, er is veel kans dat u bij sommige Engelse woorden uit de volgende lijst zelfs niet meer op de Nederlandse vertaling kunt komen!
Dus, wees a.u.b. waakzaam, en

Zeg niet...	maar...
account	rekening
accountant	boekhouder
all inclusive	alles inbegrepen
award	prijs
bitch	teef
box	doos
brand	merk
business plan	zakenplan
cancelen	afzeggen
case study	gevalstudie
cast	rolverdeling
challenge	uitdaging
citytrip	stadsreisje
claimen	beweren / eisen
cohousen	samenwonen
comedian	komediant
comedy	komedie
commitment	toewijding
core business	hoofdbezigheid/kerntaak
content	inhoud (content=tevreden!)
copy centre	kopiecentrum
credit card	kredietkaart
crew	bemanning
date	afspraak
design	ontwerp
development	ontwikkeling
drink (een -)	drank (de vloeistof) / dronk (de gelegenheid waarbij op iets of iemand gedronken wordt)
engineer	ingenieur
entertainen	onderhouden
event	evenement
fake	namaak
fantasy	fantasie
fashion	mode
flyer	(vouw-)briefje, blaadje, brochure
fulltime	voltijds
fun	plezier
game	spel
goodwill	goede wil
happy	gelukkig
hair stylist	kapper/kapster
horror	griezel
human resources management	personeelsbeheer
ice tea (juist Engels: iced tea)	ijstee
incentive	beloning / aanmoediging / stimulans...
issue	kwestie
kids (de/het kid???)	kinderen
know-how	(vak-)kennis
leasen	huurkopen
level	nivo
lifestyle	levensstijl
liken	graag hebben
lipstick	lippestift
look	voorkomen
look-alike	dubbelganger
lunch	middagmaal
manager	baas / beheerder / ...
meeting	ontmoeting / vergadering
member	lid
me-time	tijd voor jezelf
mood	stemming
newsletter	nieuwsbrief
nickname	bijnaam, maar men bedoelt dikwijls "schuilnaam"
order	bestelling
outen	uiten
outsourcen	uitbesteden
password	wachtwoord
placemat	onderlegger
performance	opvoering
poll	peiling
printen	afdrukken
producer	producent
professional	professioneel / beroeps
quote	citaat
releasen	uitbrengen
ranking	rangschikking
reminder	herinnering
requirements	vereisten
research	onderzoek
resources	middelen
re-seller	[weder]verkoper / verdeler
retail	kleinhandel
roots	wortels
sales	verkoop
sample	staal
security	veiligheid
seminar	kongres, studievergadering,...
sharen	delen
shoppen	winkelen
shopping center	winkelcentrum
shortlist	toplijst
showroom	toonzaal
single	alleenstaand(e)
softdrink	frisdrank
skills	vaardigheden
slang	straattaal
speaker	luidspreker
speech	toespraak
sprayen	sproeien
stand-up-comedian	komiek / kleinkunstenaar / cabaretier / ...
support	ondersteuning
target	streefdoel
task force	werkgroep
template	sjabloon
topic	onderwerp
tool	hulpmiddel / werktuig
try-out	test / uitprobeersel / ...
up-to-date	aktueel / bijgewerkt
vintage	ouderwets?
website	webstek
weekend	weekeinde
wellness	welzijn
womanizer	vrouwenzot
workshop	praktijkles / atelier

enzovoort...
U vindt er nog meer hier.

En vergeet niet dat bv. "item", "recital", "graffiti",... van Latijnse/Italiaanse, niet van Engelse oorsprong zijn en dus ook niet Engels moeten uitgesproken worden!

Zie ook: De toestand van het Nederlands, Op en top Nederlands.

Andere teksten - Startpagina

Anderen die zich ergeren aan taalnonsens: SOS!, Irritaal, Eluterius