Koen Van de moortel 8/2/2005
Uit allerlei onderzoeken waarbij de horoskopen van personen werden vergeleken met de resultaten van psychologische testen die ze aflegden, zijn meestal zwakke resultaten (voor de astrologie) gekomen. Zo heeft bv. de Duitse psycholoog Peter Niehenke “zijn kap over de haag gesmeten” na de teleurstellende resultaten van zijn doktoraatsonderzoek (1987), en is ook uit de grootschalige studie van de Australische onderzoeker Geoffrey Dean (2001) niets gekomen dat wijst op een verband tussen planeetstanden en karakter. Recentelijk is ook een dergelijk bericht verschenen in de krant De Standaard (28/12/2004), van de hand van ene Guido Meersseman.
Eigenaardig genoeg blijven de meeste astrologen toch onverstoord volhouden dat astrologie “werkt”. Hebben de onderzoekers het niet goed gedaan? Het onderzoek van Niehenke was zeer grondig, maar ging misschien teveel uit van traditionele astrologische cliché’s die “hadden moeten bevestigd worden”, terwijl bv. eenvoudige tellingen bij beroemde personen al vlug aantonen dat de klassieke leerboekastrologie zeker aan herziening toe is. Ook de studie van Dean was grootschalig (17000 mensen) en statistisch serieus te noemen. Vele eigenschappen, zoals IQ, ziekte-aanleg, beroepskeuze enz. werden gemeten. Weliswaar waren de mensen allemaal in eenzelfde week waren geboren, maar hoe dan ook zou men astrologisch enige eigenschapsvariatie verwachten naarmate de planeten hoog of laag stonden aan de hemel. Is het doordat er teveel gepeild werd naar “objektieve” eigenschappen, eerder dan naar de motivaties van de proefpersonen, dat men niets vond? Een boogschutter en een stier kunnen bv. evengoed dokter worden, maar vanuit een andere motivatie: klassiek-astrologisch gezien zal de schutter eerder ideologisch en de stier materialistisch geďnspireerd zijn. Dergelijk onderscheid komt niet zulk uit een onderzoek tevoorschijn. Wat betreft het onderzoek van Meersseman; dit werd uitgevoerd via het internet (www.psycho-test.net), wat al niet bepaald een garantie is voor de betrouwbaarheid, en het peilde ook alleen naar het zonneteken. Ik heb zelf de test ingevuld, en ik verkreeg bovendien in mijn “psychologische analyse” niet veel meer dan wat ik zelf had ingevuld, en benevens dat zaten er rare gevolgtrekkingen in die helemaal niet klopten (bv. dat ik een ochtendmens zou zijn of dat ik gemakkelijk maaltijden oversla, terwijl ik n.b. ingevuld had dat ik zeer kan genieten van maaltijden, enz.).
En soms zijn er toch ook onderzoekers die wel iets positiefs schijnen te vinden. Zo heeft bv. de Franse biologe dr. Suzel Fuzeau-Braesch (onderzoeksdirectrice van het CNRS) samen met dr. Hervé Delboy een goed geijkte persoonlijkheidstest van de bekende psychologen Eysenck en Wilson afgenomen bij 524 studenten. De resultaten hiervan zijn gepubliceerd in hun boek “Comment démontrer l'astrologie” (ed. Albin Michel, Paris, 1999). Deze mensen hebben op een open onbevooroordeelde manier de gemeten karaktertrekken vergeleken met de geboorteposities van de zon, de maan, mars en de ascendant. Als men geen verwachtingen heeft, verkrijgt men natuurlijk altijd een aantal “signifikante” resultaten, daarvoor is het ook een exploratief onderzoek. Sommige zijn niet in overeenstemming met de “klassieke” astrologie (zo blijkt bv. mars in weegschaal veel aktiever dan mars in leeuw, maan in tweelingen veel verantwoordelijker dan maan in stier, enz.), maar dat zij dan maar zo. Als men voor een gegeven persoon de bevindingen een beetje kombineert volgens het statistisch belang, dan verkrijgt men, mijns inziens, toch een klein beetje een beeld van zijn karakter. Als illustratie hiervan, de meest signifikante sleutelwoorden voor enkele (alleszins in België) bekende personen:
Hoewel een horoskoop zeker veel minder kan zeggen dan veel astrologen beweren, lijkt het mij toch nog net iets te vroeg om de hele astrologie daarom naar de verdoemenis te zenden. Ik heb trouwens nog onderzoeksideeën waarvan ik goeds verwacht. Mensen die mij daarbij een handje willen toesteken, bekijken gauw eens mijn oproep voor gegevens.